The Leader in Me

De Zeeraket

Het leven op het strand is hard voor een plant, maar de Zeeraket kan er overleven. In de zeereep, de eerste duinenrij, en op het strand kom je hem vaak tegen. Zijn bladeren lijken op die van vetplanten. Opvallend zijn ook de lila, soms witte, bloemen. In de duinen treedt successie op welke begint met Zeeraket en het biestarwegras die op het strand kunnen groeien.

Ze houden daarbij zand vast, waarop anderen zich kunnen vestigen.

Wij werken met de pedagogische lijn in school op basis van het gedachtegoed van Stephen Covey. De 7 gewoonten van effectief leiderschap, met de naam The Leader in Me. Deze lijn ontwikkelt persoonlijk leiderschap bij kinderen. Dat is iets heel anders dan hiërarchisch leiderschap, waarbij het gaat om een gezagsverhouding.
Het gaat hier om leidinggeven aan jezelf, inzicht in jezelf en je relatie met de ander. Het gaat om zicht krijgen op je eigen aandeel en je verantwoordelijkheid in allerlei (sociale) situaties.

De Zeeraket in relatie met de “boom” van Stephen Covey

  • Wortels: eerst jezelf
  • Stengel: jij en de ander
  • Kruin/duin: evenwicht, blijven onderhouden

“Het beste wat je kunt worden, is jezelf"

1 Wees proactief arrow_forward 2 Begin met het einddoel voor ogen arrow_forward 3 Belangrijke zaken eerst arrow_forward 4 Denk win-win arrow_forward 5 Eerst begrijpen dan begrepen worden arrow_forward 6 Creeër synergie arrow_forward 7 Houd de zaag scherp arrow_forward

De Boom van de 7 gewoonten

We werken in de hele school, van groep 1 tot en met 8, met hetzelfde symbool: De Boom van de 7 gewoonten.

De wortels zijn goed zichtbaar op de tekening! Dat moet ook, want dat is waarmee de boom stevig staat en niet zomaar om kan vallen. Met de wortels begint dan ook het leertraject met de kinderen. De eerste 3 gewoonten gaan namelijk over jezelf. Ze betekenen: werken aan jezelf, overwinningen op jezelf. Met deze 3 gewoonten in je rugzak word je zelf steviger, zodat je niet ‘zomaar omvalt’, onzeker wordt, bang of klagerig bent, maar grip krijgt op sociale situaties en je je eigen verantwoordelijkheid en aandeel ziet.

De stam staat symbool voor jou en je relaties met anderen. Vanuit jezelf (de wortels) bewandel je de weg naar de ander, naar ‘samen’ en samenwerking. De gewoonten 4, 5 en 6 gaan daarover. Kinderen leren win-win denken, zodat de ander ook ruimte krijgt. Ze leren te luisteren met hun oren én hun hart (eerst begrijpen, dan begrepen worden) en zoeken de samenwerking, waarbij twee losse ideeën misschien wel tot een derde, nóg beter idee leiden (synergie).

De kruin: tenslotte komt de boom tot volle bloei en groei! En dat kan alleen als je ‘de zaag scherp houdt’! Dat wil zeggen: als je goed voor jezelf zorgt en jezelf voedt, letterlijk en figuurlijk, op 4 terreinen. Mentaal (hoofd), door jezelf te voeden met bijvoorbeeld mooie boeken en muziek, sociaal-emotioneel (hart), door mensen op te zoeken die je lief zijn, of inspireren. Spiritueel (ziel), door te mediteren, naar de kerk te gaan of rust te vinden in de natuur. En fysiek (lichaam) bijvoorbeeld door te sporten, gezond te eten en op tijd naar bed te gaan. Gewoonte 7 gaat hierover.

Stephen Covey

Stephen Covey was een bekendheid in Amerika. In 1989 schreef hij het best verkochte managementboek allertijden: “de zeven eigenschappen van effectief leiderschap”.
De 7 eigenschappen, oorspronkelijk bedoeld voor leidinggevenden, bleken zeer effectief toepasbaar voor iedereen die zichzelf wil ontwikkelen en/of zijn relaties met anderen wil versterken.
De theorie achter de 7 eigenschappen is zo simpel en krachtig dat het zich makkelijk laat vertalen naar “zelf-leiderschap”. Zowel op het niveau van volwassenen, maar ook, zij het speelser, op het niveau van kinderen. En daar ontstond het Covey “Leader in Me-Traject” voor kinderen in de basisschoolleeftijd!

Voor ons als team van De Zeeraket een prachtige concrete manier om mede inhoud te geven aan ons motto “uitdagend onderwijs met oog voor persoonlijk leiderschap”. Wij geloven dat een combinatie van kennis, vaardigheden en life skills de manier is waarop onze kinderen zich in een uitdagende en dynamische maatschappij staande kunnen houden en succesvol kunnen zijn.

Gewoonte 1: Wees proactief

Proactief zijn is meer dan initiatieven nemen. Het wil zeggen dat je verantwoordelijk bent voor je eigen leven. Ons gedrag is afhankelijk van ónze beslissingen, niet van onze omstandigheden. We kunnen gevoelens ondergeschikt maken aan waarden. We kunnen iets teweegbrengen en zijn daar ook verantwoordelijk voor.

Gewoonte 2: Begin met het einddoel voor ogen

Beginnen met het einde voor ogen wil zeggen dat je jezelf voor ogen houdt hoe je herinnerd wilt worden. Zoals je wilt dat mensen aan het einde van je leven op jou terugkijken, zo moet je nu gaan leven. Leef met een duidelijk beeld van je einddoel. Weet waar je heengaat, zodat je beter begrijpt waar je nu bent en je stappen kunt zetten in de juiste richting. 

Het is eenvoudig om jezelf te bedriegen door een drukbezet leven te leiden. Actief zijn is iets anders dan effectief zijn. Je kunt keihard werken om hoger op de maatschappelijke ladder te komen en dan aan het einde van je leven ontdekken dat de ladder tegen de verkeerde muur staat. 

Een van de effectiefste manieren om te beginnen met het einde voor ogen is het schrijven van een persoonlijke missie. Daarin schrijf je wie je wilt zijn en wat je wilt doen. Het gaat over de waarden en principes die daarbij horen. 

Proactief zijn is meer dan initiatieven nemen. Het wil zeggen dat je verantwoordelijk bent voor je eigen leven. Ons gedrag is afhankelijk van ónze beslissingen, niet van onze omstandigheden. We kunnen gevoelens ondergeschikt maken aan waarden. We kunnen iets teweegbrengen en zijn daar ook verantwoordelijk voor.

Gewoonte 3: Belangrijke zaken eerst

Deze eigenschap gaat over het effectief omgaan met je tijd. Welk doel heb je gesteld en welke zaken ga je als eerste aanpakken. Proactief zijn is meer dan initiatieven nemen. Het wil zeggen dat je verantwoordelijk bent voor je eigen leven. Ons gedrag is afhankelijk van ónze beslissingen, niet van onze omstandigheden. We kunnen gevoelens ondergeschikt maken aan waarden. We kunnen iets teweegbrengen en zijn daar ook verantwoordelijk voor.

Gewoonte 4: Denk win-win

In de menselijke interactie kun je zes vormen onderscheiden:

  • Win-win
  • Winnen-verliezen
  • Verliezen-winnen
  • Verliezen-verliezen
  • Winnen
  • Win-win of geen akkoord

Deze eigenschap gaat over het win-win denken. Hiervoor moet je een beroep doen op de unieke menselijke kwaliteiten zelfbewustzijn, voorstellingsvermogen, geweten en onafhankelijke wil. Je moet bereid zijn van elkaar te leren, elkaar te beïnvloeden en iets voor elkaar over te hebben. Daarom kun je je deze eigenschap alleen eigen maken op basis van de principes van interpersoonlijk leiderschap. Daar zijn visie, initiatief, zekerheid, sturing, wijsheid en kracht nodig. 

Proactief zijn is meer dan initiatieven nemen. Het wil zeggen dat je verantwoordelijk bent voor je eigen leven. Ons gedrag is afhankelijk van ónze beslissingen, niet van onze omstandigheden. We kunnen gevoelens ondergeschikt maken aan waarden. We kunnen iets teweegbrengen en zijn daar ook verantwoordelijk voor.

Gewoonte 5: Eerst begrijpen… dan begrepen worden

Normaal gesproken proberen we altijd eerst begrepen te worden. De meeste mensen luisteren niet om te begrijpen, maar om een antwoord te kunnen geven. Ze zijn zelf aan het woord of bereiden zich daarop voor. Ze filteren alles door hun eigen paradigma’s en lezen in het verhaal van een ander hun autobiografie.  

Met empathisch luisteren doelt Covey niet op actief of reflectief luisteren. Hij schrijft hierover: ‘Dat komt in de praktijk neer op nazeggen. Dergelijke manieren van luisteren zijn technieken en hebben niets te maken met je eigen persoonlijkheid en met de onderlinge verstandhouding. Voor mensen naar wie op deze manier wordt ‘geluisterd’ is dat beledigend’. 

Met empathisch luisteren bedoelt Covey het luisteren met de intentie om de ander te begrijpen. Je zoekt naar mogelijkheden om de ander écht te begrijpen. Empathisch luisteren houdt in dat je je verplaatst in de ander. Je bekijkt de wereld zoals hij hem bekijkt. Je begrijpt wat hij voelt. 

Proactief zijn is meer dan initiatieven nemen. Het wil zeggen dat je verantwoordelijk bent voor je eigen leven. Ons gedrag is afhankelijk van ónze beslissingen, niet van onze omstandigheden. We kunnen gevoelens ondergeschikt maken aan waarden. We kunnen iets teweegbrengen en zijn daar ook verantwoordelijk voor.

Gewoonte 6: Creëer Synergie

Synergie is een hogere vorm van samenwerking. Wat is het precies? Dat is moeilijk uit te leggen. Bij gewoon samenwerken heb je één persoon en nog één persoon, dat is samen twee delen. Bij synergie is de interactie tussen de personen ook een deel op zich. Een bijzonder deel, dat tot mooie resultaten kan leiden. Bij synergie is één en één drie. Of acht, of honderd. Het is ongelooflijk waar creativiteit en communicatie toe kunnen leiden. In zo’n situatie hebben mensen aan een half woord genoeg. Verfrissende inzichten, perspectieven, alternatieven en paradigma’s passeren de revue. Er opent zich een nieuwe wereld. 

Synergie is in haar beste vorm de belangrijkste activiteit in ons leven. De eerste 5 eigenschappen stellen je in staat om het wonder van synergie te verwezenlijken.

Proactief zijn is meer dan initiatieven nemen. Het wil zeggen dat je verantwoordelijk bent voor je eigen leven. Ons gedrag is afhankelijk van ónze beslissingen, niet van onze omstandigheden. We kunnen gevoelens ondergeschikt maken aan waarden. We kunnen iets teweegbrengen en zijn daar ook verantwoordelijk voor.

Gewoonte 7: Houd de zaag scherp

In het bos is een boswachter aan het zagen. Hij zaagt zich suf. ‘Hoe lang bent u al bezig?’ vraag je. ‘Meer dan vijf uur,’ antwoordt hij. ‘En ik ben kapot. Dit is superzwaar!’. ‘Maar… waarom stopt u niet even om de zaag weer scherp te maken?’, vraag je. ‘Dan gaat het een stuk sneller.’ De boswachter antwoordt: ‘Daar heb ik geen tijd voor, ik moet nog veel te veel zagen…’

De zaag scherphouden heeft betrekking op het onderhoud en de verbetering van het beste instrument dat je hebt: jezelf. Hierbij gaat het om het onderhoud op vier dimensies:

  • Lichamelijke vaardigheden: beweging, voeding, stressbeheersing.
  • Spirituele vaardigheden: streven naar duidelijke waarden, toewijding, studie en meditatie.
  • Geestelijke vaardigheden: lezen, visualiseren, plannen, schrijven.
  • Sociaal-emotionele vaardigheden: dienstbaarheid, empathie, synergie, innerlijke zekerheid.
Proactief zijn is meer dan initiatieven nemen. Het wil zeggen dat je verantwoordelijk bent voor je eigen leven. Ons gedrag is afhankelijk van ónze beslissingen, niet van onze omstandigheden. We kunnen gevoelens ondergeschikt maken aan waarden. We kunnen iets teweegbrengen en zijn daar ook verantwoordelijk voor.